Buhar kazanı, suyun yüksek ısıyla buhar haline getirilmesini sağlayan makinelerdir. Buhar kazanlarının çalışması kömür, doğal gaz, motorin gibi farklı yakıtlarla ya da elektrikle sağlanabilmektedir. Buhar kazanı periyodik kontrol ve muayenesi amacı, büyüklüğü, hangi yakıtın kullanıldığı gibi pek çok faktöre göre değişen çeşitlere ayrılmaktadır. Bu çeşitler şunlardır:
1- Kullanılan malzemeye göre 2 çeşittir: Çelik ve dökme dilimli buhar kazanları
2- Kullanılan yakıta göre 3 çeşittir: Gazla çalışanlar, Sıvı yakıtla çalışanlar, Katı yakıtla çalışanlar
3- Yanma kısmının basıncına göre 2 çeşittir: Karşı basınçlı ve karşı basınçsız buhar kazanları
4- Görünümüne göre 4 çeşittir:
– Alev duman borulu ( korniş, lancashire, dikey borulu, lokomotif, korkan, skoç, semaver),
– Alev borulu
– Duman borulu
– Su borulu (A tipi, d tipi, o tipi, akışkan, hyrit, babcock ve wilcox) buhar kazanları
Buhar kazanları pek çok sektörde kullanılmaktadır: Petrokimya, buhar tribünleri, ilaç endüstrisi, gıda endüstrisi, inşaat malzemelerinin endüstrisi, kalorifer tesisatları, kauçuk endüstrisi, gübre endüstrisi, kağıt endüstrisi, ahşap şekillendirme işleri gibi daha pek çok iş ve sektörde kullanımı bulunmaktadır.
Buhar Kazanı Periyodik Kontrol ve Muayenesi Nasıl Yapılır
Buhar kazanları kullanımı gereği sağlık ve güvenlik açısından yüksek risk içeren tehlikeli sınıfta yer almaktadır. Bu nedenle düzenli aralıklarla en az yılda 1 kez olmak üzere periyodik kontrolünün yapılması gerekmektedir.
Buhar kazanlarının kullanımı İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre düzenlenmiştir. Sadece Akredite ve A tipi muayene kurumları tarafından kontrol ve muayenesi gerçekleştirilmektedir. TS 2025, TS EN 13445-5 maddeleri buhar kazanlarının kontrol ve muayene şartlarını belirlemiştir.
Buhar kazanlarının periyodik kontrolü, buhar kazanının işlevini yerine getirip getirmediği test edilerek yapılır. Çalışma prensibi ve risk içeren durumlar için rapor hazırlanır. Bu rapor hem ülkemizdeki yönetmeliğe hem de AB kriterlerine uygun şekilde olmalıdır. Kazanın çalışmaya devam edebilmesi için “Güvenlidir” ibaresi raporda yer almalıdır.
Buhar kazanı periyodik kontrol ve muayenesi yaptırılması sorumluluğu işverene aittir. Gerektiği süreler içinde yaptırmayan işverenlere para cezası verilmektedir.
