DENETİM OLARAK İŞ EKİPMANLARININ PERİYODİK KONTROLLERİ
İş sırasında kullanılan malzemelerin zaman içinde aşınması ve yıpranması büyük kazalara yol açabilen bir tehlikedir. En çok duyduklarımızdan patlayan kazanlar, devrilen veya halatı kopan vinçler, yüksekten düşen asansörler, elektrik çarpmaları, elektriğin sebep olduğu yangınlar, yangında çalışmayan yangın söndürme tesisatları, uygun hava sirkülasyonu sağlamayan havalandırma tesisatları gibi birçok sebeple her yıl çok sayıda insan hayatını kaybetmekte ya da yaralanmaktadır. Bundan dolayı tehlike oluşturabilecek iş ekipmanlarının, periyodik muayene yapmak yasal bir zorunluluktur ve her şekilde zamanında yapılması gerekmektedir.
Periyodik kontrollerin sağlıklı ve güvenilir olması için dikkat edilmesi gereken konuların öne çıkan maddeler şunlardır:
–Periyodik kontrol personeli yönetmelikte belirtilen unvanlara sahip olmalıdır, ancak uygun unvana sahip olmak tek başına yetersizdir. Bununla birlikte bu personel ilgili standartları ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatını bilmeli ve yaptığı işin öneminin farkında olmalıdır.
–Periyodik kontrol yapacak kişi gerçekleştirdiği kontrollerin sonuçları hakkında hiçbir mali ve idari baskıya veya teşvike uğramadan teknik ve yasal düzenlemelere göre karar verebilmelidir.
-Yapılan periyodik kontrollerde uygun özellikte, sonuçların doğruluğu konusunda güven veren, kalibrasyonlu ölçü ekipmanları kullanılmalıdır ve bu konuda dikkatli olunmalıdır.
-Firmalarda yapılacak kontroller sırasında gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmalıdır ve ondan sonra kontrol yapılmalıdır.
-Yapılacak periyodik kontroller işyerinde gerçekleştirilecek risk değerlendirmesine uygun şekilde ve dönemde gerçekleştirilmelidir. Periyodik muayene aralığı, yönetmelikte belirtilen bazı istisnalar dışında, en fazla 1 sene olabilir. Mesela yapı iskelelerinde muayene süresi 6 ay, taşınabilir gaz tüpleri için 3 yıl, sıvılaştırılmış gaz tankları (yeraltı ve yerüstü) için 10 yıl olabilir. Kısaca güvenli çalışma yapılması için üreticinin belirlediği periyotlar, ekipmanların kullanım sıklığı, kullanım koşulları vb. gibi imkanlar iş yerinde yapılacak risk değerlendirmelerinde daha düşük periyotlar belirlenmesi gerekebilir. Bunu kontrol yapacak firma öncesinde çok dikkat etmelidir.
HANGİ EKİPMANLAR PERİYODİK KONTROL KAPSAMINA GİRMEKTEDİR?
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (RG Tarihi: 25.04.2013) kapsamında zorunlu tutulan periyodik kontrollerin ana başlıkları:
Basınçlı Kap ve Tesisatlar :
Gerekli olan kullanılacak ekipmanlar: Kullanılan Kalorifer kazanları, kullanılan buhar kazanları, basınçlı hava tanklar (hava ve azot tankları, hidrofor tankları, genleşme tankları, taşınabilir gaz tüpleri, taşınabilir asetilen tüpleri, sıvılaştırılmış gaz tankları (yerüstü ve yeraltı), LPG tüpleri, kriyojenik tanklar, tehlikeli sıvıların olduğu tank ve depolar vb.)
Yetkili Kişiler: Makina teknikerleri, makina yüksek teknikerleri, makina mühendisleri. Sorunsuz bir muayene (NDT) gerçekleştirilmesi durumunda ilgili kontrol alanında yeterli düzeyde NDT sertifikası bulunan tekniker veya mühendisler
Kaldırma ve İletme Ekipmanları :
Örnek Ekipmanlar: Vinçler (portal, tavan, monoray, mobil, kule vd.), caraskallar, forkliftler, transpaletler, liftler, yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar, mobil platformlar, asma iskeleler, yapı iskeleleri, araç kaldırma liftleri
Yetkili Kişiler: Makina teknikerleri, makina yüksek teknikerleri, makina mühendisleri. Sorunsuz ve Tahribatsız muayene (NDT) gerçekleştirilmesi durumunda ilgili kontrol alanında yeterli düzeyde NDT sertifikası bulunan tekniker veya mühendisler. Yapı iskelelerinde inşaat teknikerleri, inşaat mühendisleri, makina teknikerleri, makina mühendisleri, mimarlar. Gemi inşa işlerinde kullanılan iskelelerde ise gemi inşaatı mühendisleri.
Tesisatlar:
Örnek Ekipmanlar:
Elektrik ile ilgili tesisatlar: Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner, akümülatör ve transformatörler.
Yetkili Kişiler:
Elektrik teknikerleri, elektrik yüksek teknikerleri, elektrik mühendisleri.
Diğer Tesisatlar:
Örnek Ekipmanlar:
Yangın tesisatları, hortumlar, pompalar, boru tesisatları, havalandırma ve klima tesisatları
Yetkili Kişiler:
Makine teknikerleri, makine yüksek teknikerleri, makine mühendisleri
Tezgahlar:
Örnek Ekipmanlar:
Makina ve tezgahlar
Yetkili Kişiler:
Makine teknikerleri, makine yüksek teknikerleri, makine mühendisleri.
